Podatek od zakupu samochodu

Podatek od zakupu samochodu – co wiedzieć przed podpisaniem umowy?

Podpisując umowę kupna-sprzedaży samochodu, najczęściej myślisz o stanie technicznym auta, przebiegu czy cenie. Często jednak na dalszy plan schodzi coś, co również wymaga Twojej uwagi – obowiązek podatkowy. Jeśli go zignorujesz, może się okazać, że Twoje wymarzone auto zacznie się kojarzyć z urzędowym pośpiechem i karą finansową. W tym artykule rozłożymy temat podatku od zakupu samochodu na czynniki pierwsze.

Kiedy musisz zapłacić podatek od zakupu auta?

Jeśli kupujesz samochód na umowę cywilnoprawną – najczęściej od osoby prywatnej – prawdopodobnie czeka Cię zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC. Obowiązek podatkowy powstaje automatycznie z chwilą zawarcia umowy. Bez względu na to, czy auto kosztuje 5 tysięcy, czy 50 tysięcy złotych.

Nie musisz się tym martwić tylko wtedy, gdy:

• kupujesz pojazd w salonie lub od komisu będącego płatnikiem VAT – wtedy w cenie jest już podatek VAT i nie płacisz PCC;
• wartość pojazdu nie przekracza 1 000 zł – ale nie warto na siłę tego „przemycać”, bo urzędnicy dokładnie analizują takie zgłoszenia;
• nabywasz auto od członka najbliższej rodziny – wyłącznie w przypadku darowizny.

Jeśli żadna z tych sytuacji Cię nie dotyczy – płacisz PCC.

Sprawdź też: Jak przebiega proces zakupu samochodu?

Podatek PCC – ile wynosi i od czego się go liczy?

Podatek PCC od zakupu auta to 2% od wartości rynkowej pojazdu. Nie od kwoty na umowie, tylko od wartości, którą urzędnik może sam ocenić. Urząd skarbowy korzysta ze specjalnych katalogów (np. Eurotax) i jeśli uzna, że zapłaciłeś zbyt mało, może wezwać Cię do korekty i dopłaty.

Zapamiętaj!

Wpisując zaniżoną wartość, możesz ściągnąć na siebie kontrolę. Zwłaszcza, jeśli pojazd jest popularny i ma standardowe wyposażenie. Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2023 roku w Polsce zawarto ponad 1,2 mln umów sprzedaży pojazdów osobowych (w tym również między osobami prywatnymi). To ogromny rynek, który znajduje się pod czujnym okiem skarbówki.

Ile masz czasu na zapłatę podatku od zakupu samochodu?

Formalności z podatkiem PCC trzeba załatwić szybko. Masz na to 14 dni od daty zawarcia umowy.

W tym czasie powinieneś:

• złożyć deklarację PCC-3 o której więcej przeczytasz na stronie informacyjnej GOV (możesz to zrobić online przez e-Urząd Skarbowy);
• zapłacić podatek na wskazany rachunek urzędu skarbowego właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania.

Kto składa deklarację i płaci podatek?

Podatek płaci kupujący – to zawsze leży po Twojej stronie, nawet jeśli umowa ma dwóch nabywców. W deklaracji PCC-3 podajesz dane sprzedającego, dane swoje i podstawowe informacje o aucie.

Jeśli kupujecie auto razem z kimś (np. z partnerką), składacie również załącznik PCC-3/A dostępny na stronie podatki.gov.pl.

A co z autami z zagranicy?

Inaczej wygląda sytuacja, gdy sprowadzasz samochód z zagranicy. Wtedy zamiast PCC, występuje podatek akcyzowy (udostępnione formularze do podatku akcyzowego znajdują się na stronie puesc.gov.pl) – zależny od pojemności silnika i normy emisji spalin.

Tutaj też są twarde liczby:

• 3,1% – jeśli pojemność silnika nie przekracza 2 000 cm³;
• 18,6% – jeśli pojemność silnika przekracza 2 000 cm³.

Jeśli natomiast kupujesz hybrydę lub auto elektryczne, możesz liczyć na niższe stawki akcyzy, a czasem nawet na całkowite zwolnienie. W 2024 roku pojazdy elektryczne nadal były objęte zerową stawką akcyzy – na mocy przepisów ustawy o elektromobilności.

Jak wybrać OC? Co wpływa na cenę?

W przypadku OC sprawa wydaje się prosta – zakres ochrony jest taki sam u każdego ubezpieczyciela. Cena jednak może się różnić nawet o kilkaset złotych! Co wpływa na wysokość składki OC?

• wiek i doświadczenie kierowcy – młodzi płacą więcej (statystyki są bezlitosne, to oni powodują najwięcej wypadków – wskaźnik na 10 000 populacji wynosi 11,54);

• historia ubezpieczeniowa – jeśli masz zniżki za bezszkodową jazdę, możesz liczyć na niższą składkę;
• rodzaj i pojemność silnika – im większy, tym droższa polisa (większa moc = większe ryzyko wypadku);
• miejsce zamieszkania – w dużych miastach OC kosztuje więcej niż na wsiach (więcej kolizji i kradzieży);
• przeznaczenie pojazdu – jeśli auto służy do działalności gospodarczej, polisa będzie droższa.

Najlepszy sposób na tanie OC? Porównanie ofert! W 2024 roku średnia cena OC w Polsce wynosiła 650 zł, o 130 zł więcej niż rok wcześniej.

Zapamiętaj!

Przy OC liczy się cena, ponieważ zakres ochrony zawsze jest ten sam.

Deklaracja PCC-3 – jak ją wypełnić?

Formularz PCC-3 obejmuje m.in.:

• dane kupującego i sprzedającego (łącznie z PESEL i adresem),
• opis przedmiotu umowy – czyli samochodu: marka, model, rok produkcji, numer VIN,
• wartość pojazdu i kwotę należnego podatku (2%).

Pamiętaj, żeby nie wpisywać wartości z sufitu. Urzędnik ma prawo to sprawdzić, a Ty – obowiązek to uzasadnić. Jeśli auto ma uszkodzenia lub nietypowy stan techniczny, załącz dokumentację fotograficzną lub wycenę rzeczoznawcy.

Zakup samochodu od firmy – czy płacisz PCC?

Jeśli nabywasz samochód od podmiotu gospodarczego (np. komisu, leasingodawcy, salonu), obowiązek zapłaty PCC zazwyczaj nie występuje. W takim przypadku sprzedaż podlega podatkowi VAT – a prawo wyklucza podwójne opodatkowanie tej samej czynności.

Oczywiście to nie oznacza, że zawsze jesteś zwolniony z obowiązku podatkowego. Musisz zwrócić uwagę na dokument sprzedaży. Jeśli jest to faktura VAT (pełna lub marża), to PCC nie zapłacisz. Ale gdy sprzedający, mimo prowadzenia działalności, wystawia umowę cywilnoprawną, urząd skarbowy może uznać, że PCC jednak powinien zostać odprowadzony.

Samochód w darowiźnie – inne zasady i obowiązki

Darowizna to osobna kategoria prawna i inna ścieżka podatkowa. Jeśli ktoś przekaże Ci auto w darowiźnie, nie płacisz PCC. Zamiast tego wchodzi w grę podatek od spadków i darowizn, którego zgłoszenie omawia portal rządowy GOV.

Stawki są zależne od stopnia pokrewieństwa. Ale jeżeli darczyńcą jest najbliższa rodzina (np. rodzice, rodzeństwo, dzieci), możesz skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku – o ile zgłosisz darowiznę do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy (formularz SD-Z2).

Kupujesz pojazd jako współwłaściciel? Nie zapomnij o tym!

Zakup we dwoje to popularne rozwiązanie – często stosowane przy pierwszym aucie dziecka czy przy finansowym wsparciu rodziców. W deklaracji PCC-3 trzeba wówczas ująć obu nabywców oraz dodać załącznik PCC-3/A dla każdego ze współwłaścicieli.

Podatek jednak nie dzieli się automatycznie – urząd zakłada solidarną odpowiedzialność. Można go oczywiście rozliczyć proporcjonalnie, ale pod względem prawnym nie ma znaczenia, kto przelał środki. Liczy się fakt wspólnego nabycia.

Podatek od samochodu kupionego na raty – jak to wygląda w praktyce?

Niektóre umowy przewidują płatność w ratach – i tu pojawia się pytanie, kiedy powstaje obowiązek podatkowy? Odpowiedź jest prosta: w momencie podpisania umowy. 

Nawet jeśli pieniądze przelane zostaną w częściach, podatek płacisz od pełnej wartości pojazdu określonej w umowie. Z perspektywy skarbówki nie liczy się moment zapłaty, tylko moment powstania obowiązku cywilnoprawnego.

Samochód z zagranicy po raz drugi – o czym warto pamiętać?

Sprowadzenie samochodu z innego kraju to nie tylko akcyza. Poza nią, jeśli zawierasz umowę kupna w Polsce (np. pośrednik podpisuje z Tobą umowę jako osoba prywatna), pojawi się również PCC.

Czyli: sprowadzasz auto z Niemiec, a formalnie kupujesz je od osoby prywatnej w Polsce. Wtedy nie masz akcyzy (bo to już „nasz” samochód), ale masz PCC.

Dlatego zanim zdecydujesz się na zakup od pośrednika, sprawdź, czy pojazd został zarejestrowany na terytorium Polski i czy nie jesteś stroną pierwszej krajowej transakcji. Jeśli tak – urząd skarbowy będzie wymagał deklaracji PCC-3 – formularze do druku PCC znajdziesz w witrynie podatki GOV.

Rejestracja pojazdu a podatek – czy jedno ma wpływ na drugie?

Rejestracja pojazdu w wydziale komunikacji nie zależy od uregulowania podatku PCC – ale urzędnicy często proszą o potwierdzenie jego zapłaty. Nie ma obowiązku prawnego, aby przedstawiać taki dowód, jednak w praktyce może to ułatwić i przyspieszyć procedurę.

W niektórych urzędach wprowadzono nawet wewnętrzne rekomendacje, żeby nie rejestrować pojazdu bez informacji o uregulowaniu podatku – zwłaszcza w przypadku umów między osobami prywatnymi. Warto mieć więc potwierdzenie przelewu i kopię deklaracji przy sobie.

Samochód z licytacji komorniczej lub po upadłości – wyjątek od reguły

Tu pojawia się ciekawy wyjątek: jeśli kupujesz samochód w ramach licytacji komorniczej lub od syndyka masy upadłościowej, nie musisz płacić PCC.

To ważne szczególnie przy okazjach rynkowych. Licytacje komornicze są bowiem wyłączone z PCC na mocy art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Sam zakup dokumentuje protokół przetargowy, a nabywca otrzymuje postanowienie sądu.

Podsumowanie

Podatek od zakupu samochodu to temat, który na pierwszy rzut oka wydaje się prosty. Praktyka pokazuje, że jest w nim sporo szczegółów i haczyków.

Warto pamiętać, że:

• obowiązek podatkowy pojawia się przy umowie cywilnoprawnej między osobami prywatnymi;
• masz 14 dni na złożenie deklaracji PCC-3 i zapłatę podatku;
• podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa, nie zawsze tożsama z kwotą na umowie;
• różne formy nabycia (darowizna, licytacja, zakup od firmy) oznaczają różne ścieżki formalne;
• nawet jeśli się pomylisz – zawsze możesz skorygować dokumenty, zanim pojawi się kara.

Redakcja Hyundai